Wątroba pełni kluczową rolę w przemianach energetycznych, zachowaniu równowagi w stanie odżywienia i wchłanianiu oraz metabolizmie różnych składników odżywczych.
Zachodzą w niej m.in. przemiany:
- węglowodanów - nadmiar glukozy, dostarczonej z przewodu pokarmowego, przekształca się w glikogen – cukier zapasowy, który uwalnia glukozę w przypadku spadku jej stężenia we krwi, ponadto wątroba wytwarza glukozę z aminokwasów glukogennych w procesie glukoneogenezy np. w przypadku wyczerpania się zapasów glikogenu);
- białek - syntetyzuje większość białek osocza (poza białkami odpornościowymi); z nadmiaru aminokwasów wytwarza glukozę i kwasy tłuszczowe;
- tłuszczów - rozkłada lipidy do kwasów tłuszczowych; z kwasów tłuszczowych wytwarza lipoproteiny, fosfolipidy, cholesterol i związki ketonowe; przekształca węglowodany i białka w tłuszcze;
- witamin - przekształca prowitaminy, dostarczone z pokarmem w ich aktywne postacie np. karoten w witaminę A;
- bilirubiny powstającej z hemu w wyniku naturalnego obumierania i rozpadu krwinek czerwonych i która w wyniku przemian zachodzących w wątrobie zostaje przekształcona w postać rozpuszczalną w wodzie (bilirubina bezpośrednia, związana z glukuronianem), tak aby mogła zostać wydalona do dróg żółciowych.
Ponadto wątroba pełni rolę magazynu witamin: A, D, E, B12 i C oraz żelaza i miedzi.
Inną funkcją wątroby jest wydzielanie żółci wytwarzanej przez hepatocyty, niezbędnej w procesie trawienia i wchłaniania tłuszczu.
Istotną czynnością wątroby jest także jej funkcja odtruwająca w tym synteza mocznika z amoniaku.
Ciężkie choroby wątroby, zarówno o ostrym, jak i przewlekłym przebiegu, prowadzić mogą do wielonarządowej niewydolności i mieć poważny, negatywny wpływ na wzrastanie i rozwój dziecka, i to również w odległej perspektywie.
Niedożywienie jest zjawiskiem częstym u dzieci z przewlekłymi chorobami wątroby i może dotyczyć nawet 50-80% chorych. Choć ciężkie ostre zapalenia wątroby lub piorunujące zapalenia wątroby dotyczą często uprzednio dobrze odżywionych dzieci, to jednak w krótkim czasie mogą stać się przyczyną nawet znacznego niedożywienia.
Szczególnie narażone na niedobory białkowo-energetyczne są niemowlęta, jednak postępy w opiece i żywieniu tych dzieci są w stanie znacząco zmniejszyć to zagrożenie. Patofizjologię niedożywienia w chorobach wątroby podsumowuje tabela 1.
Tabela 1. Patofizjologia niedożywienia w chorobach wątroby.
|
Redukcja przyjmowanej energii Anoreksja Zaburzenia wchłaniania tłuszczów Niedobory kwasów żółciowych Nadciśnienie wrotne Niesmaczne jedzenie Niewłaściwa podaż substratów Zaburzony metabolizm azotowy Redukcja zapasów glikogenu Ujemny bilans azotowy (białkowy) Zwiększone zapotrzebowanie Duży wydatek kaloryczny Zaburzenia wydzielania hormonu wzrostu i IGF-1 Oporność na insulinę |
Zasadniczą przyczyną niedożywienia u dzieci z ostrymi jak i przewlekłymi schorzeniami wątro...
