W świetle obecnej, coraz większej mody na dietę ketogenną, stosowaną jako dieta odchudzająca, należy zawsze podkreślać, że jest to dieta lecznicza, która może być stosowana wyłącznie pod kontrolą doświadczonego lekarza i dietetyka i/lub pielęgniarki, a jej stosowanie musi być na bieżąco, regularnie monitorowane.
W tabeli 1 i 2 zebrano wskazania oraz bezwzględne przeciwwskazania do stosowania diety ketogennej.
Tabela 1. Dieta ketogenna – możliwości zastosowania
|
· Zespół Doose · Z. Westa · Z. niedoboru transportera glukozy - GLUT-1 · Niedobór dehydrogenazy pirogronianowej · Z. Dravet · Z. Retta · Stwardnienie guzowate |
Tabela 2. Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania diety ketogennej
|
· Pierwotny niedobór karnityny · Niedobór palmitoilotransferazy karnitynowej typu I i typu II · Niedobór translokazy karnityny · Zaburzenia β-oksydacji kwasów tłuszczowych o niedobór dehydrogenazy acyloCoA średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCAD) o niedobór dehydrogenazy acyloCoA długołańcuchowych kwasów tłuszczowych (LCAD) o niedobór dehydrogenazy acyloCoA krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCAD) o niedobór dehydrogenazy 3-hydroksyacylo-CoA długołańcuchowych kwasów tłuszczowych o niedobór dehydrogenazy 3-hydroksyacylo-CoA średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych · Niedobór karboksylazy pirogronianowej · Cukrzyca · Kwasice organiczne · Porfiria Dieta ketogenna nie powinna być również stosowana w przypadku:
Chorób trzustki
|
Odmiany diety ketogennej:
- klasyczna oparta na długołańcuchowych kwasach tłuszczowych (LCT – long-chain triacylglycerols) stosowana w proporcji 4:1 lub 3:1; klasyczna dieta ketogenna
w proporcji 4:1 dostarcza 90% energii z tłuszczów, - dieta ketogenna MCT oparta w większości na kwasach tłuszczowych o średnich łańcuchach (MCT – medium chain triacylglycerols), taka dieta dostarcza 70-75% energii z tłuszczów (łącznie z MCT i LCT) co pozwala na uwzględnienie większej porcji białka i węglowodanów w diecie,
- modyfikowana dieta Atkinsa bazująca na niskim indeksie glikemicznym pokarmów.
Proporcja ketogeniczna
Stosunek wagowy tłuszczu do łącznej ilości białek i węglowodanów, np. stosunek 4:1 lub 3:1. Proporcję tą należy rozumieć w następujący sposób - na każde podane odpowiednio 4 lub 3 g tłuszczu przypada łącznie 1 g białek i węglowodanów. W zależności od pacjenta lekarz ustala jaka proporcja jest właściwa i rekomendowana. Klasyczna dieta ketogenna oparta jest o proporcję 4:1. Zazwyczaj rekomendowana proporcja dla dzieci poniżej 2. roku życia jak również nastolatków wynosi 3:1. U niemowląt czasami możliwe jest częściowe karmienie pokarmem matki pod ścisłą kontrolą lekarza prowadzącego.
Możliwe działania niepożądane diety:
- senność,
- wymioty,
- niechęć do jedzenia,
- ból brzucha,
- spadek stężenia glukozy we krwi,
- zwiększone zakwaszenie krwi,
- zaparcie,
- kamica nerkowa (u ok. 6% dzieci może wystąpić),
- spowolnienie wzrostu (u młodszych dzieci, przy długotrwałym stosowaniu diety).
|
Kalkulacja diety ketogennej - przykład (pochodzi z The ketogenic and modified Atkins diets – treatment for epilepsy and other disorders” Kossoff E i wsp., New York 2016) |
|
4-latka, masa ciała = 15 kg. Zalecona dieta: klasyczna dieta ketogenna proporcja 4:1 Ustalone przez dietetyka zapotrzebowanie energetyczne na kg masy ciała = 72 kcal/kg Całkowite zapotrzebowanie energetyczne = 15 kg x 72 kcal = 1085 kcal/dziennie |
|
Kompozycja „jednostki dietetycznej” - jednostki dietetyczne stanowią elementy składowe diety ketogennej. W klasycznej diecie ketogennej o proporcji 4:1 na 4 g tłuszczu przypadał g białka i węglowodanów łącznie. 1 g tłuszczu to 9 kcal/g czyli 4 x 9 kcal = 36 kcal. 1 g białka i węglowodanów to 4 kcal/g czyli 1 x 4 kcal = 4 kcal Kilokalorie na jedną jednostkę dietetyczną = 36 kcal + 4 kcal = 40 kcal Jednostki dietetyczne pac... |
